In de Nieuwjaarstoespraak van 2 januari 2025 in het provinciehuis te Maastricht heeft onze Gouverneur van Nederlands-Limburg, Emile Roemer, het schutters- en gildewezen genoemd als een voorbeeld van Limburgse iniatieven. Een korte samenvatting:

Beste mensen, lieve Limburgers,

Vorig jaar om deze tijd stond ik hier ook. Toen zei ik dat Nederland wel wat extra Limburg kon gebruiken. Mooi om te zien dat ook u met diezelfde overtuiging een jaar lang aan de slag bent gegaan. 366 dagen waarin we samen hebben laten zien hoeveel slagkracht we in Limburg hebben. Dagen, weken en maanden die hebben bewezen wat er allemaal mogelijk is, wanneer je denkt in termen van samenwerking en gemeenschap. Zoals u dat doet. Zoals wij dat hier samen doen.

Er zijn dan ook fantastische resultaten geboekt het afgelopen jaar, waar we trots op mogen zijn. Wat mij daarbij opvalt is dat we ook groter durven denken. Met telkens grotere gedachten over hoe de toekomst van ons land er uit zou moeten zien. En welke rol wij daar als Limburg in kunnen spelen. Dat groter denken wordt deels veroorzaakt door krachten van buitenaf en de onvoorspelbaarheid die daar mee gepaard gaat.

Als we een stap willen zetten in het vergroten van welvaart en welzijn van alle Limburgers, dan is het nu.

We hebben met Brightlands Limburg goud in handen, maar er gaan nog veel meer kansen ontstaan als we 10, 20,

30 jaar vooruit blijven denken. En dóen! Maar we durven ook groter te denken in het kleinere, in onze samenleving. In wat Limburg Limburg maakt.

• Jongeren die opstaan en samen heel veel middelbare scholen in Limburg langsgaan om met leeftijdsgenoten te werken aan een manifest voor de vrijheid.
• Schutterijen en andere verenigingen die met jongeren aan de slag gaan om ze te interesseren in ons cultureel erfgoed.
• Ons Limburgs parlement, die voor het eerst in ons eigen dialect gedebatteerd heeft en samen een grote stap hebben gezet voor ’t behoud van onze Limburgse taal.
• Wijkbewoners en gemeentebesturen die samen de handen uit de mouwen steken om achterstanden aan te pakken en iedereen nieuwe kansen te bieden voor een mooie toekomst.

En ondertussen loopt de missie die ik vorig jaar hier benoemde ook dit jaar gewoon door: We willen Nederland iets Limburgser maken… Ik vrees dat het nog harder nodig is dan vorig jaar. Zaken worden te vaak in zwart-wit aan Nederland gepresenteerd.

• In voor en tegen.
• Niets is grijs – het is alsof nuance een zeldzaamheid is geworden.
• Het lijkt haast alsof we leven in een land waarin het volkomen geoorloofd is om te schreeuwen, ruzie te maken, elkaar verwijten te maken in plaats van begrip te zoeken.
• Je vraagt je af waar het geluid van de verdraagzaamheid is gebleven?
• Mag je nog wel openlijk twijfelen aan iets? Of wikken en wegen? Polderen?
• Dat mag toch nooit overschreeuwd worden? Het is toch hét bewijs van beschaving? Van ónze beschaving?
• Dat mogen we nooit te grabbel gooien.
• En het hoeft niet zo lastig te zijn als het lijkt.
• We kunnen er allemaal in de eigen omgeving mee beginnen.

Stel nou… dat onze samenleving van nu, úw gezin of huishouden zou zijn – dan liet u toch niet gebeuren wat nu soms gebeurt? Dan liet u het niet uiteenspatten op meningsverschillen. Ik weet het zeker. Dan stond u op.

Dan hield u niet huis – nee, dan gáf u thuis. Dat is precies wat nodig is in het Nederland van nu. Het is tijd om thuis te geven. Thuis geven aan elkaar.

We zijn 80 jaar vrij en dat is een niet te onderschatten rijkdom. Maar doen we er ook voldoende mee?

We kunnen eindeloos doorgaan over onze democratische rechten – maar zijn we ook in staat ze écht waar te maken en waar nodig te vernieuwen? En hoe zit het met de plichten? Komen we die voldoende na?

Ik constateer in dankbaarheid dat we 80 jaar vrij zijn van onderdrukking. Maar ik ben bezorgd dat we in Nederland én daarbuiten, steeds vaker bevangen raken… Misschien zelfs gevangen zijn, in eigen denkbeelden.

Als een telefoon die geen gehoor geeft, komen verbindingen moeizamer tot stand. De lijnen zijn te vaak bezet. Door retoriek .… …door de retoriek van ruzie en rumoer. Daar moeten we ons ‘t komend jaar van ontdoen.

Nu hebben we er toevallig afgelopen jaar veel werk van gemaakt om de Limburgse taal een grotere status te laten krijgen. Als we dan toch bezig zijn….. (ik weet het, het is een kwestie van geduld…) … zullen we dan ons zachte geluid laten spreken?

Ons vocabulaire.

We ruilen die retoriek van ruzie en rumoer in.

We ruilen het in: voor het vocabulaire van verdraagzaamheid en verbinding.

Het is precies het geluid wat de stille meerderheid nu zo mist. Het is precies dat extra stukje Limburg – dat de rest van Nederland nu zó goed kan gebruiken.

Beste mensen, Limburg loopt op vele fronten voorop.

Laten we daar in 2025 mee doorgaan.

Met verdraagzaamheid, verbinding én begrip. Zodat we waarmaken dat elke Limburger telt.

Bron: Nieuwjaarstoespraak Emile Roemer
Foto: Dagblad de Limburger